Adından da anlaşıldığı gibi pozitif pekiştirmeye dayalı köpek eğitiminde clicker denilen araç şartlandırılmış pekiştirici (ikincil pekiştirici) olarak kullanılmaktadır. Aynı sistem içinde clicker yerine daha başka bir pekiştiricide kullanmak mümkündür. Örneğin click sesi yerine ıslık, düdük, el çırpması yada ağız ile çıkarılacak bir ses veya sözcük olabilir. Bu seslerde clicker da olduğu gibi klasik şartlanma ile köpeğe şartlandırılabilir. Bu sesler kullanıldığı zaman bazı engeller çıkmaktadır. Sesler her zaman aynı tonda verilememekte veya başka seslerle karıştırılabilmektedir. Özellikle bir sözcüğü kullanmak zaman zaman köpeğin bu sözcüğü başka sözcüklerle karıştırmasına sebep olabilmektedir. Clickerın verdiği sert, kesin, kısa click sesi denenmiş ve köpek üzerinde etkili olduğu ispatlanmıştır. Bu ses köpeğin uyarılmasında ve diğer sesler arasından kolaylıkla ayırt edilmesine daha müsaittir. Clicker ile köpeğin yaptığı bir davranışın doğru anı çok çabuk ve zamanında yakalanabilmektedir. Fakat mutlaka clicker kullanılacak diye bir dayatma yoktur ıslık veya düdük de kullanabilirsiniz. Fazla gürültülü ve köpeğin sizden uzakta olduğu durumlarda clicker sesini duyamama gibi bir engel varsa düdük veya ıslık daha iyi çalışabilir. Unutulmaması gereken ise clicker pozitif eğitimin tamamı değil sadece içerisinde uygulanan küçük bir parçasıdır.
Clicker Kullanırken Zamanlamaya Dikkat Etmek
Click sesi köpeğe, clickerın ilk kullanılmaya başlanmasından ileriki seviyelere kadar değişik zamanlamalarla verilir. Bu zamanlamalar yerinde yapılmazsa köpekde yanlış algılamalara yol açar.
Clicker ilk defa köpeğe yüklenirken click sesinden hemen sonra ödül verilir. Bu köpeğe click sesinin arkasından hemen ödülün geleceğini öğretir. Click = Ödül köpek bunu öncelikle öğrenir. Bu öğretilirken click sesinden sonra ödül çok az bir süre (2-3 saniye) sonra verilerek zamanlama ayarlanır.
Eğitimin ileriki safhalarında click sesi davranışın doğru uygulandığı anı ve bittiği anı belirtir. Köpek click sesini duyunca yaptığı davranışın doğru olduğunu ve sona erdiğini anlar/şartlanır ve ödülü almak için yaptığı davranışını bozarak elinize doğru yönelir. Örneğin “otur” davranışı öğretilirken köpeğin iki butu da yere değdiği an click sesi verilir ve köpek bu sesi duyduğu an kalkar ve ödülü almak için size doğru gelir. Bir yerde click sesi köpeğe “tamam istediğimi yaptın gel ödülünü al” demektir. Eğer burada köpek tam olarak oturmamışken clickera basarsanız köpeğin yarı şekilde oturmasını, bir yerde oturmayıp çömelmesini pekiştirmiş olursunuz ve bu işleme devam ettiğiniz ve cue eklediğiniz zaman her otur dediğinizde köpek tam olarak oturmadan sadece eğilip kalkar ve otur davranışını bu şekilde öğrenir. Bu gibi yanlış davranışları önlemek için zamanlamaya çok dikkat edilmeli köpek tamamen oturmadan click sesi verilmemelidir.
Yukarıda dediğim gibi köpek click sesini duyunca ondan istenilen davranışın sona erdiğini anladığından click sesinden sonra hemen kalkacaktır. Eğer köpekden oturma davranışını uzun olarak sürdürmesini istersek ona davranışın henüz bitmediğini, oturmasına devam etmesini belirtmemiz lazımdır. Yukarıda belirtildiği gibi otur davranışı iyice pekiştirildikten ve “otur” eklendikten sonra köpeğe “otur” komutu verilip oturtulur ve bu defa oturduğu an clickera basılmayıp 3-5 saniye beklenir. Köpek kalkmak için click sesini beklediği için kalkmayacak ve sesin gelmesini bekliyecektir. Siz clickera bastıktan sonra kalkıp sizden ödülü alacaktır. Bu işlemleri yaparak artık köpeğe otur davranışının, oturur oturmaz kalkılmadan bir müddet beklendikten sonra biteceğini anlatmış olacaksınız. Burada clicker ile zamanlamayı değiştirerek davranışı daha değişik olarak köpeğe yaptırıyor olacaksınız. Otur davranışını uzun süreli olarak uygulamak için bu işlemleri yavaş yavaş zamanlamayı arttırarak uygulayabilirsiniz.
Yukarıda otur davranışı için verilen bu örneği diğer komutların bazılarında da uygulayabilirsiniz.
